25.01.2024Autor:
W PowerJobs od 2020 roku, gdzie jako specjalista ds. rekrutacji odpowiada za rekrutację i selekcję pracowników tymczasowych oraz planowanie strategii rekrutacyjnej przy uwzględnieniu profilu i oczekiwań pracodawcy. Prywatnie miłośniczka literatury zainteresowana kulturą Japonii.
25.01.2024Autor:
W PowerJobs od 2020 roku, gdzie jako specjalista ds. rekrutacji odpowiada za rekrutację i selekcję pracowników tymczasowych oraz planowanie strategii rekrutacyjnej przy uwzględnieniu profilu i oczekiwań pracodawcy. Prywatnie miłośniczka literatury zainteresowana kulturą Japonii.
W wielu przedsiębiorstwach (zwłaszcza z branży produkcyjnej, przemysłowej czy logistycznej) można spotkać się z systemem zmianowym, który obejmuje również pracę w nocy. Konieczność zachowania ciągłości procesów w firmie może wynikać z wymogu utrzymania stałej pracy maszyn lub dużego zapotrzebowania na wytwarzane wyroby lub wykonywane usługi. Jednak, ze względu na większe obciążenie dla pracownika przez wykonywanie obowiązków w nocy (co ma związek z naturalnym funkcjonowaniem organizmu), ustawodawca zagwarantował wypłacanie dodatku za pracę w godzinach nocnych.
Praca w porze nocnej jest regulowana przez przepisy Kodeksu pracy. Dokument określa:
Co mówią przepisy o pracy w godzinach nocnych? Wyjaśniam w dalszej części artykułu.
Zobacz także: Zalety i wady pracy na produkcji
Kodeks pracy określa porę nocną jako 8 godzin między godziną 21:00 a 7:00. Co ważne, każdy zakład pracy może mieć wyznaczone różne godziny, jednak mieszczące się we wskazanym przez KP przedziale (zależy to od wewnętrznych regulaminów przedsiębiorstwa). Zazwyczaj firmy przyjmują jako pracę w porze nocnej godziny od 22:00 do 6:00, co pokrywa się z często występującą trzecią zmianą.
Dlaczego ustawodawca uznał, że pracownikowi należy się dodatek za pracę w nocy? Ponieważ charakteryzuje się ona zwiększonym wysiłkiem pracownika. Dodatek do wynagrodzenia przysługuje za każdą godzinę pracy wykonaną w porze nocnej, nawet jeśli jest wykonywana jedynie sporadycznie. Co to oznacza w praktyce? Podam przykład. W regulaminie pracy w pewnym zakładzie wyznaczono porę nocną od 22:00 do 6:00. Pracownik wykonuje obowiązki w ramach systemu 2-zmianowego (do 22:00). Ze względu na wyjątkowe potrzeby firmy został w nadgodzinach po drugiej zmianie. W tej sytuacji pracujący otrzyma dodatek za pracę w porze nocnej za czas przepracowany po godzinie 22:00.
To określenie jest ściśle powiązane z porą nocną. Jeśli pracujesz co najmniej 3 godziny na dobę lub co najmniej ¼ czasu pracy w miesiącu w godzinach nocnych, jesteś pracownikiem pracującym w nocy. Po co wprowadzono to określenie i dlaczego jest ważne? Kodeks pracy stosuje definicję pracownika pracującego w nocy do ograniczenia liczby godzin pracy w ciągu doby. Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje on prace szczególnie niebezpieczne lub związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Wykaz takich prac ustala pracodawca ze związkami zawodowymi lub (gdy ich nie ma) z przedstawicielami załogi.
Czy istnieją od tego wyjątki? Oczywiście! Ograniczenia tego nie stosuje się dla pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy oraz w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej.
Przeczytaj również: Zwolnienie lekarskie i wynagrodzenie chorobowe – podstawowe informacje.
Przepisy w celu ochrony życia lub zdrowia określają, kto nie może wykonywać pracy w nocy. Są to:
Jesteś rodzicem? Sprawdź, na jakie przywileje w pracy możesz liczyć!
Kodeks pracy przewiduje, że pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatkowe wynagrodzenie. Ile wynosi dodatek za godziny nocne?
Wysokość dodatku do wynagrodzenia za pracę w godzinach nocnych regulowana jest przepisami Kodeksu pracy. Pracodawca może w regulaminie wynagradzania zmienić jego wysokość pod warunkiem, że nie będzie niższa od kodeksowej. Według przepisów przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę przepracowaną w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Brzmi prosto, ale wcale takie proste nie jest. Ustawodawca nie przewidział minimalnego wynagrodzenia godzinowego przy umowie o pracę (obowiązuje ona jedynie w przypadku umowy zlecenia). To oznacza, że każdorazowo trzeba taką stawkę wyliczać z minimalnego wynagrodzenia miesięcznego, dzieląc je przez normę czasu pracy w danym miesiącu. I tak, przykładowo w styczniu 2024 dodatek ten wynosić będzie 5,05 zł (4242 zł : 168 godzin x 20%), w maju 5,30 zł, a w lipcu 4,67 zł.
Wszystkie powyższe informacje dotyczące czasy pracy nocnej wynikają z Kodeksu pracy. To oznacza, że nie dotyczą one osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej, na przykład umowy zlecenia. Oczywiście zleceniodawca może ustalić wyższą stawkę za godziny przepracowane w porze nocnej, jednak nie jest do tego zobowiązany żadnymi przepisami.
Podsumowując wszystkie informacje dotyczące pracy w porze nocnej warto wiedzieć przede wszystkim, że przysługuje za nią dodatek do wynagrodzenia, który jest różny w zależności od miesięcznej normy czasu pracy i minimalnego wynagrodzenia. Nie musisz stale wykonywać pracy w nocy – wystarczą sporadyczne godziny przepracowane w czasie określonym przez firmę jako pora nocna, by otrzymać należny dodatek.
W przypadku jakichkolwiek pytań czy wątpliwości odnośnie wysokości dodatku czy ustalonych godzin nocnych w przedsiębiorstwie najlepiej zwrócić się z pytaniem do działu kadr w swojej firmie.
