Rynek pracy w 2021 roku: czego możemy się spodziewać?

Za nami bezprecedensowy rok, który upłynął pod znakiem pandemii koronawirusa. Wpłynęła ona nie tylko na nasz sposób życia, ale także na gospodarkę i rynek pracy. Trudno prognozować, co wydarzy się w 2021 roku na rynku pracy i jakie będą wskaźniki gospodarcze. Eksperci każdorazowo podkreślają, że sytuacja jest obciążona dużą niepewnością i ryzykiem związanymi z sytuacją epidemiczną. W artykule prezentujemy krótkie podsumowanie sytuacji na rynku pracy w 2020 roku oraz prognozy dotyczące gospodarki w 2021 roku. Sprawdzamy też, jakie wyzwania czekają przedsiębiorców w związku z dynamiczną sytuacją, i podpowiadamy, jak sobie z nimi radzić.

Polska gospodarka i rynek pracy w 2020 roku

Sytuacja gospodarcza

Polska gospodarka, po kilku latach intensywnego wzrostu, w 2020 roku musiała się zmierzyć z kryzysem. Według szacunków GUS, Produkt Krajowy Brutto (PKB) w ubiegłym roku spadł o 2,8 proc. w porównaniu z 2019 r. To pierwszy od 1991 r. spadek PKB w naszym kraju.

Z danych wynika także, że w ubiegłym roku:

• popyt krajowy spadł o 3,7 proc.,
• inwestycje spadły o 8,4 proc.,
• konsumpcja prywatna spadła o 3,0 proc.
• produkcja sprzedana polskiego przemysłu wzrosła o 11,2 proc. w stosunku do grudnia 2019 (od listopada do grudnia 2020 spadła o 4,4 proc.)

Te dane mogą ulec jeszcze korektom, wraz z napływem kolejnych statystyk za ubiegły rok. GUS nie dysponuje jeszcze pełnymi wynikami, które pozwalają na ostatecznie wyliczenie PKB. Warto zaznaczyć, że spadek PKB w Polsce był mniejszy, niż średnia dla Unii Europejskiej, gdzie PKB obniżyło się o 7,4 proc. w porównaniu z rokiem 2019.

Rynek pracy

Nie jest zaskoczeniem, że bezrobocie w Polsce również wzrosło w wyniku pandemii. Największy wzrost stopy bezrobocia odnotowano w kwietniu (0,4 p.p.), kiedy rynek zaczął odczuwać pierwsze skutki pandemii oraz lockdownu. Od czerwca możemy mówić o pewnej stabilizacji. W grudniu bezrobocie w kraju nieznacznie wzrosło (o 0,1 p.p.) do poziomu 6,2 proc.

Ważne zmiany w przepisach

2020 rok przyniósł również zmiany w przepisach. Tarcze antykryzysowe wprowadzały nie tylko sposoby pomocy przedsiębiorstwom, ale również kolejne regulacje. Jedną z nich jest obowiązek zgłaszania umów o dzieło do ZUS-u, kolejną jest określenie zasad pracy zdalnej. Prawnicy wskazują jednak, że nadal brakuje w tym zakresie jednoznacznych przepisów, dlatego planowane jest wprowadzenie pojęcia pracy zdalnej do kodeksu pracy. Pracuje nad tym Rada Dialogu Społecznego, jednak jak dotąd nie doszło w tej kwestii do porozumienia między pracodawcami i związkowcami.

Rynek pracy w 2021 roku – co nas czeka?

Zmiany PKB oraz stopy bezrobocia w 2021 roku będą zależały oczywiście od sytuacji epidemicznej, w tym od tempa szczepień przeciwko COVID-19, a także łagodzenia restrykcji przez poszczególne kraje.

Zatrudnienie w poszczególnych sektorach

Na tę chwilę możemy się spodziewać, że zatrudnienie w sektorze usług będzie nadal spadało. Jest to związane z obostrzeniami w branży gastronomicznej, turystycznej, rozrywkowej i fitness oraz zmianą nawyków konsumentów spowodowanych pandemią. W artykule o rynku pracy w 2020 roku pisałam, że pracownicy chętniej się przebranżawiają, jednak nie zawsze możliwe jest płynne przejście pracowników z branży usługowej do produkcyjnej, co będzie miało wpływ na wzrost bezrobocia.

Wzrost zatrudnienia może nastąpić w branży spożywczej, logistycznej i e-commerce. Są to sektory, które zanotowały wzrosty na skutek wybuchu pandemii i są postrzegane przez kandydatów jako stabilne.

Cudzoziemcy w Polsce

Mimo że podczas pierwszej fali koronawirusa z naszego kraju wyjechało sporo cudzoziemców, to kiedy sytuacja zaczęła się stabilizować, pracownicy ci powrócili do Polski. Na dzień 1.01.2021 ważne zezwolenie na pobyt w Polsce posiadało prawie 460 tys. cudzoziemców, co stanowi 8-proc. wzrost w porównaniu z 1.01.2020 r. Można się spodziewać, że obcokrajowcy wciąż chętnie będą przyjeżdżać do Polski w celach zarobkowych.

Bezrobocie i PKB w 2021 roku

Zdaniem ekspertów bezrobocie w 2021 roku wciąż będzie rosło. Według Moniki Fedorczuk z Konfederacji Lewiatan, wskaźnik bezrobocia rejestrowanego wzrośnie nawet do poziomu 7,5 proc., a dopiero rok 2022 przyniesie spadek bezrobocia. Krajowa Izba Gospodarcza szacuje z kolei, że szczyt bezrobocia w Polsce przypadnie na luty i marzec, kiedy wyniesie 6,5 proc., a już jesienią spadnie do ok. 6 proc.

Według Banku Światowego w Polsce PKB w 2021 r. wzrośnie o 2,8 proc. Zarazem BŚ wskazuje, że globalne PKB wzrośnie o 4,2 proc. Zdaniem analityków odbicie zależy jednak od zdejmowania restrykcji nałożonych na gospodarkę w związku z pandemią koronawirusa.

Rynek pracy w 2021 roku – wyzwania

1. Długookresowe planowanie – przedsiębiorcom trudno jest długookresowo planować działania ze względu na fakt, że informacje o restrykcjach często pojawiają się w ostatniej chwili. Co prawda pracodawcy starają się przygotować różne warianty działań, jednak sytuacja wciąż jest dynamiczna. Aktualna zmienność i niepewność w otoczeniu biznesowym jest jednym z najważniejszych atutów zatrudniania pracowników tymczasowych w obecnych warunkach. Takie rozwiązanie daje większą elastyczność samego zatrudnienia i pozwala na bieżąco dostosowywać wielkość zespołów do sytuacji kształtującej otoczenie firmy.
2. Dostosowanie działań do zmian w przepisach – z uwagi na fakt, że rządzący wciąż pracują nad kolejnymi rozwiązaniami dla przedsiębiorców, pracodawcy będą musieli skupić większą uwagę na dostosowaniu się do nowych przepisów. Współpraca z agencją zatrudnienia i przekazanie jej kwestii związanych z rekrutacją oraz obsługą administracyjno-kadrową pracowników pozwala odciążyć dział kadr, który może poświęcić wygospodarowany czas na zapoznanie się z nowymi rozwiązaniami dla przedsiębiorców.
3. Zarządzanie zasobami ludzkimi – utrzymanie zatrudnienia w obliczu prognoz rosnącego bezrobocia czy pozyskiwanie nowych pracowników w czasie, gdy ludzie obawiają się zmiany pracy to kolejne wyzwania, z jakimi przyjdzie się mierzyć pracodawcom w tym roku. Warto takie działania zlecić podmiotowi zewnętrznemu, który dysponuje rozbudowaną bazą kandydatów oraz posiada wieloletnie doświadczenie w rekrutowaniu pracowników.

Podsumowanie

„Wiem, że nic nie wiem” – tak można podsumować prognozy dotyczące rynku pracy w 2021 roku. Przewidywanie, co wydarzy się w gospodarce w nadchodzących miesiącach, jest jak wróżenie z fusów. Rok temu nikt się nie spodziewał, że koronawirus tak mocno odbije się na światowej gospodarce. Niestety, już pierwsze tygodnie globalnej pandemii pokazały, jak nieprzewidywalny jest to przeciwnik. Szybko musieliśmy się nauczyć funkcjonować w nowych realiach i dostosowywać do dynamicznie zmieniającego się otoczenia. Dzisiaj wszyscy mamy nadzieję, że koronawirus odpuści i sytuacja systematycznie będzie się poprawiać. Będzie to zależało w dużej mierze od decyzji rządzących nie tylko w Polsce, ale także w Europie i na całym świecie.

Zobacz także: Wyzwania rekrutacji w branży produkcyjnej