20.09.2023Autor:
W PowerJobs od 2020 roku, gdzie jako specjalista ds. rekrutacji odpowiada za rekrutację i selekcję pracowników tymczasowych oraz planowanie strategii rekrutacyjnej przy uwzględnieniu profilu i oczekiwań pracodawcy. Prywatnie miłośniczka literatury zainteresowana kulturą Japonii.
20.09.2023Autor:
W PowerJobs od 2020 roku, gdzie jako specjalista ds. rekrutacji odpowiada za rekrutację i selekcję pracowników tymczasowych oraz planowanie strategii rekrutacyjnej przy uwzględnieniu profilu i oczekiwań pracodawcy. Prywatnie miłośniczka literatury zainteresowana kulturą Japonii.
Rynek pracy oferuje różnorodne opcje zatrudnienia. Jednak najpopularniejszymi formami zawierania współpracy między pracodawcą a pracownikiem są umowa o pracę i umowa zlecenia. Oba rodzaje umów mają swoje zalety i wady, a wybór zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji.
W artykule przeanalizuję cechy umowy o pracę i umowy zlecenia oraz opiszę, czym się różnią, porównując je pod kątem rozmaitych kryteriów. Poznaj różnice, jakie występują między tymi dwiema formami zatrudnienia – ta wiedza pomoże Ci podjąć świadomą decyzję przy wyborze umowy odpowiadającej Twoim potrzebom.
Zobacz wideo, w którym wskazujemy 4 cechy, jakimi różni się umowa zlecenia od umowy o pracę.
Pierwszą i podstawową różnicą pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia jest kodeks, pod który podlegają. Umowa o pracę podlega pod Kodeks pracy. Umowa zlecenie, podobnie jak inne umowy cywilnoprawne, podlega pod Kodeks cywilny. To właśnie stąd wynikają najważniejsze różnice między tymi formami zatrudnienia.
Umowa o pracę musi spełniać wszystkie warunki określone w przepisach Kodeksu pracy, tj. pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę i pod jego kierownictwem (lub wskazanej przez niego osoby). Jeśli umowa spełnia powyższe cechy, jest umową o pracę niezależnie od nagłówka wpisanego w dokumentach. To oznacza, że nawet jeśli w tytule widnieje „umowa o dzieło”, a w treści znajdzie się informacja o miejscu, czasie wykonywania pracy i wskazanie przełożonego, umowa będzie umową o pracę.
Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną, więc nie ma określonych regulacji. Nie musi być nawet sporządzona na piśmie, choć zaleca się taką formę do celów dowodowych. Jest to umowa tzw. szczególnej staranności, co oznacza, że zleceniobiorca zobowiązuje się wykonywać pracę starannie oraz według swojej najlepszej wiedzy i umiejętności. Zleceniobiorca nie jest odpowiedzialny za osiągnięty wynik, jak to ma miejsce w umowie o dzieło.
Poznaj również podstawowe informacje o umowie o pracę tymczasową.
Istotną kwestią jest nazewnictwo stron zawierających umowę. To kolejny aspekt różniący umowę zlecenie od umowy o pracę. Podmioty zawierające umowę o pracę to pracownik i pracodawca. Umowa zlecenia zostaje natomiast zawarta między zleceniodawcą a zleceniobiorcą; można więc określić wykonywanie czynności na rzecz zleceniodawcy zatrudnieniem niepracowniczym.
W umowie o pracę powinna być zawarta informacja o wymiarze etatu. Pracownik musi wiedzieć, ile dni w miesiącu i po ile godzin dziennie będzie wykonywać swoje obowiązki. Umowa zlecenia pozwala na więcej swobody. Na jej podstawie możliwe jest wykonywanie pracy na tzw. telefon. Można mieć podpisaną umowę na pewien okres i świadczyć obowiązki na wezwanie zleceniodawcy. Nawet lista obecności czy inne sposoby wykazywania dni i godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy są prowadzone jedynie dla celów dowodowych, aby łatwiej liczyć należne wynagrodzenie i w razie kontroli wykazać, że spełnia ono wymogi wskazanej minimalnej stawki godzinowej.
Warto nadmienić, że wyróżniamy 3 rodzaje umów o pracę: pracę na okres próbny, pracę na czas określony i nieokreślony. Takiego rozróżnienia nie ma w przypadku umowy cywilnoprawnej.
Kodeks pracy wskazuje przywileje pracownicze należne pracownikom. Jako przykład można podać urlop wypoczynkowy czy urlop macierzyński. W przypadku umowy o pracę prawo gwarantuje 20 lub 26 dni płatnego urlopu wypoczynkowego (liczba przysługujących dni urlopowych jest zależna od stażu pracy), a także możliwość skorzystania m.in. z urlopu okolicznościowego czy macierzyńskiego. Osoba przyjmująca zlecenie jest pozbawiona tych przywilejów, o ile nie zostaną one zapisane w umowie.
Zobacz również: Praca tymczasowa a urlop, czyli kiedy i jak można skorzystać z urlopu?
Okres wykonywania czynności na podstawie umowy zlecenia nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależy między innymi wymiar urlopu. Warto jednak wiedzieć, że zleceniodawca opłaca składki ZUS, więc czas wykonywania zlecenia jest brany pod uwagę przy wyliczeniu wysokości emerytury. Pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę nalicza się staż pracy.
Kodeks pracy bardzo ściśle określa okresy wypowiedzenia umowy o pracę zależnie od rodzaju umowy (np. umowa na okres próbny) i długości trwania zatrudnienia. Umowa zlecenia nie ma takich ograniczeń; okres wypowiedzenia może być dowolny i jest określony w zapisach konkretnej umowy. Jeśli nie ma takich zapisów, wówczas taka umowa może być wypowiedziana z dnia na dzień.
Okresy wypowiedzenia umowy o pracę wyglądają następująco:
Zleceniodawca nie jest zobowiązany osobnymi przepisami do wydania zleceniobiorcy służbowej odzieży roboczej, przeprowadzenia szkolenia BHP czy wysłania go na badania wstępne. Zleceniodawcy często jednak decydują się na zrównanie w tym względzie praw pracowników i zleceniobiorców, aby uniknąć potencjalnych problemów, które mogłyby wyniknąć np. z wypadku zleceniobiorcy.
Zleceniodawca nie ma określonego terminu, do którego musi przekazać zleceniobiorcy wynagrodzenie. W przypadku pracownika (czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę) pracodawca ma obowiązek przekazać wynagrodzenie najpóźniej do 10. dnia miesiąca po miesiącu, w którym wykonywana była praca. To również wynika z Kodeksu pracy. Przy okazji warto dodać, że każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę i zlecenia przysługuje prawo do minimalnego wynagrodzenia za pracę (stawka miesięczna lub godzinowa brutto).
Pracodawca po zakończeniu stosunku pracy ma obowiązek wystawić świadectwo pracy. Jest to dokument potwierdzający okres zatrudnienia, zajmowane stanowisko czy wykorzystanie uprawnień pracowniczych. Zatrudnienie na umowie zlecenia nie uprawnia do otrzymania świadectwa pracy. Zleceniobiorca może jednak poprosić o wystawienie zaświadczenia za okres, w którym wykonywał czynności. Na takim dokumencie powinny znaleźć się informacje o okresie trwania zlecenia, odprowadzanych składkach ZUS i wysokości wynagrodzenia.
Składki ZUS są odprowadzane od każdej umowy o pracę, niezależnie od jakichkolwiek czynników. Nieco inaczej wygląda to w przypadku umów zlecenia. Rozpatrzę kilka przypadków:
Więcej o zwolnieniu lekarskim i wynagrodzeniu chorobowym piszemy w innym artykule.
Jak widać, podstawowe różnice między omawianymi umowami wynikają z kodeksów, pod które podlegają. Umowa o pracę jest bardziej sformalizowana, a umowa zlecenie pozostawia więcej swobody w wykonywaniu obowiązków czy odprowadzaniu składek. Obie formy zatrudnienia mają swoje wady i zalety i to od Ciebie zależy, którą formę zatrudnienia wybierzesz.
